Caiz ne demek? Neler caiz değildir? Gibi sorular İslam konusu içerisinde anlamı oldukça karıştırılan ve merak edilen sorulardır.
Günümüzde sıkça karşımıza çıkan caiz ne demek tazında sorular için caiz kelimesini anlayabilmeniz adına sizler için yazdığımız içerikten yararlanabilirsiniz.
Caiz kelimesi TDK sözlük anlamı;
- “Din, yasa ve töre bakımından işlenmesinde ve yapılmasında herhangi bir sakınca olmayan, yapılmasına ve işlenmesine izin verilen.”
- “Uygun yerinde sayılan ve yakışık alan.” Şeklindedir.
Caiz Ne Demek- İslam Ansiklopedisi Anlamı
Caiz kelimesi islam ansiklopedisi anlamı: “Dinen veya hukuken yapılmasına izin verilen veya serbest olan fiilleri ifade eden bir terim.”
Caiz Ne Demektir?
Caiz ne demektir? Caiz ne anlama gelir? Sorusuna açıklayıcı cevaplar vermeye devam ediyoruz.
Caiz kelimesi “Geçip gitmek, mümkün, geçerli ve serbest olmak” anlamına gelen cevaz kökünden türemiş isimdir. İslam hukuku içerisinde söz veya davranışın uygunluğunu belirtmek için kullanılmıştır.
İslam alimleri tarafından yaygın olarak kullanılan caiz kelimesi, İslam hukukunun belli alanlarında farklı kullanım ve anlamlar kazanmıştır. Fıkıh usulünde mubah ile yakın ilişkilidir.
Caiz Kelimesinin Kullanıldığı Alanlar
Aslında anlamda caiz kelimesi kullanıldığı alanlara göre farklı anlamlar içermektedir.
- Câiz, genel olarak ruhsat verilmiştir, günah değildir mânâsındadır. Fakat câiz değildir denilen şeyi yapmamak daha iyidir.
- “Yapılması daha iyi” demektir.
- Yapılması tenzihen mekruh demektir.
- Yapılması tahrimen mekruh demektir.
- Yapılması mubah demektir.
- Yapılması vacip, gerekir demektir.
Caiz Örnekleri
- Cemaatle namaz kıldıktan sonra duayı beklemeden gitmek caizdir. (Günah değildir, gidilebilir, ama beklemek de iyidir.)
- Kuran-ı Kerim’i abdestsiz ezberden okumak caizdir. (Günah değildir, ama abdestli okumak daha iyidir.)
- Alınan abdest bozulmadan onunla tüm vakit namazlarını kılmak caizdir. (Günah değildir kılınabilir ama abdestin tazelenmesi daha iyidir.)
- Amca, dayı kızları ile evlenmek caizdir. (Bir mecburiyet yoksa yapılmaması daha uygundur fakat yapılırsa da günah değildir.)
- Pamuk gömlek giymek caizdir. (Giyilmesinde bir sorun yoktur. Fakat niyet önemlidir.) Örneğin “Kadınların süslenmesi” caizdir dendiğinde niyetinin kocası dışında başkaları olduğunda bu durumun caiz olmaması gibi.
Caiz Değil ve Haram Aynı Şeyler Mi?
Caiz değildir ne demektir? Caiz değildir haramdır demekse neden caiz değildir yerine haramdır kelimesi kullanılmıyor? Eğer bu sorulardan dolayı kafanız karışıyorsa açıklamalarımız sayesinde konuyu kafanızda iyice netleştirebilirsiniz.
Caiz değil demek;
-Mekruh
-Haram
-Fasid
-Küfür
-Sahih değildir
-İtibar edilmez
-Bid’at
Manalarına da gelmektedir.
Yerine göre kullanım şekli değişen caiz için haram ile eşdeğerdir diyebiliriz. Yani caiz değildir denilen şeyler yapılmamalıdır.
Caiz değildir sözü için örnek verecek olursak;
- “Namaz kılmak için üzerinde cami bulunan bir seccadeyi yere sermek caiz değildir.” Dediğimizde mekruhtur demek isteriz.
- “Alkollü içkilerin damlasını içmek caiz değildir.” Yani uygun değildir. Haramdır.
- “Yürüyerek namaz kılmak caiz değildir.” Yani fasiddir. Namaz bozulur.
- “Allah göktedir” diye bir söylemde bulunmak caiz değildir. Küfürdür. Bu söylemde bulunan kafir olur demektir. Aynı şekilde “Müslüman kızın kafir erkekle evlenmesi caiz değildir demek de evlenirse kafir olur demektir.
- Diş çukurunda yemek artığı kalsa dahi altına su geçmezse gusül caiz olmaz. Sözü de gusül sahih olmaz demektir ve gusül geçerli olmaz.
- Birinin ayet-i kerimeden ve hadis-i şeriflerden farklı anlamlar çıkararak, kendi anladığına göre hareket etmesi caiz değil demek de mutebir değildir anlamına gelir. Hiç kıymeti yoktur demektir.
- Sakalı bir tutamdan fazla uzatmak caiz değil. Söyleminde bulunmak da Bid’at olur demektir ve bu da sünneti değiştirmiş olmaktan dolayı haramdır.