Dünyada farklı anlamlar ifade eden yüzlerce sözcük var. Kimi sözcükler eş anlamlı olup birden fazla anlamı oluyor ve bu anlamları kullanım yerine göre değişiyor. İşte o sözcüklerden bir tanesi de pragmatik kelimesidir. Bilenler konuya son derece hakimdir ama ilk defa duyanlar pragmatik ne demek? diye doğal olarak merak ederler. Biz de bu yazıda farklı anlamları olabilen bu kelimeyle ilgili genel bilgileri en kolay anlaşılır biçimde ifade etmeye çalışacağız. Dilerseniz hemen başlayalım.
Felsefe Biliminde Pragmatik Ne Demek?
Temel çıkış noktası olarak pragmatik sözcüğü felsefenin en temel kavramlarından bir tanesidir. Dolayısı ile de bir sözcükten çok daha fazlası olup, bir yaklaşım olarak bile rahatlıkla ifade edilebilir. Pragmatizm felsefi olgu içinde başarının tek ölçütü yarardır. Kavramı biraz daha açmak gerekir ise bu sözcüğün Türkçe dilinde tam karşılığı yararcı ve faydacı biçimindedir.
Hemen onun da ne olduğu şöyle izah edilebilir. Pratik sonuçlara yönelik sonuç odaklı düşünme temelleri üstüne kurulmuş bulunan felsefi bir pragmatik yaklaşım biçimi olarak kabul edilir. Dolayısı ile bu iki sözcük de doğrudan birbiriyle ilintilidir.
Pragmatik Sözcüğüne Genel Bakış
Pragmatik nedir? bu biçimde açıkladıktan sonra uzun yıllardır çok değerli bilim insanının bu konuyla ilgili derin araştırmalar yaptığını da ifade etmek gerekir. Yüksek ilkelere ya da ideallere göre hareket eden kişi yani pragmatik insan ya da bu sözcüğe göre yaşayan insanlar için her zaman pratik teoriden önemlidir ve buna göre hareket ederler.
Yaşamlarında sürekli aktif olurlar. Herhangi bir şeyin değerinin ona katkı sunacağını savunurlar. Her işin sonucunda fayda sağlaması bu düşünce tarzının hangi bilimde olursa olsun olmazsa olmazıdır. Dünyanın en eski filozoflarından olan Kant ve Sokrates gibi bilim insanlarının düşüncelerini pragmatik düşünce tamamı ile yok eder. Çünkü onların düşüncelerinde soyutluk hakimdir.
Sonuç Odaklı Düşünce Tarzı Pragmatik
Pragmatik düşüncenin en büyük avantajı yenilikçi bir fikri teşvik ederken, en önemli dezavantajı ise yenilikçiliğin önünü kesmesidir. Ekonomik açıdan ele alındığında kısa vadeli kazançlar arayışına girilmesi beraberinde ciddi riskleri de kimi bireyler için getirebilen bir durumdur. Vikipedi bu kavram için eylemlere rehberlik eden yarar ve fazla faydayı sağlayan pragmatizmin ana kurallarından biri olduğunu bildirmektedir.
Pragmatik olmak veya pragmatizm aslında bir felsefi düşüncedir. Kelimenin kökünde İngiliz filozof Jeremy Bentham vardır. Bu felsefi düşünceye göre insanlar rasyonel şekilde kendi çıkarlarını izlemektedir. Yüzyıllar içinde sosyal ve siyaset alanında faydacılık kapsamında insanlar elde etmek istedikleri faydaları bu şekilde gerçekçi ve nesnel olarak en yüksek noktaya getirmeye çalışan canlılar olarak dile getirilmiştir.
Pragmatik kelimesinin siyaset ile alakalı olan kısmında toplumların seçim sonuçlarına etki etmesini istediği siyasal güç için faydacı bakış açısını da ifade edebilmektedir.
Sonuç olarak pragmatik sözcüğü bir biçimiyle hayatımızın içinde var olan bir durumdur. Kısaca “yararcı” ya da “faydacı” kelimeleriyle karşılanır. Her zaman için de var olacaktır.